Betere / andere unit in kast monteren?

Bovenstaande vraag krijgen wij regelmatig. Een luidsprekerunit is defect, en bijvoorbeeld niet meer leverbaar. Of mensen willen één of meerdere units in hun luidspreker upgraden door een betere unit te plaatsen en zo een betere geluidskwaliteit bereiken.

Het antwoord op de vraag is helaas: dit lukt zelden. GR Research uit de Verenigde Staten heeft een video gemaakt waarin zij in de eerste minuten uitleggen waarom, u vindt de video hier op YouTube.

In het kort komt het hierop neer.....

Luidsprekerunits zijn er in soorten en maten. De frames van de luidsprekers (of het nou tweeters zijn, middentoners of woofers) hebben allemaal verschillende vormen, verschillende maten en verschillende wijzen van inbouwen. De ene wordt ingefreesd (verzonken) gemonteerd, de andere bovenop de kast. Er zijn letterlijk duizenden varianten, zelfs binnen een merk. Hieronder een viertal B&W 5-inch woofers die allemaal verschillend zijn (VLNR: 704 S2 woofer, CC6 S2 woofer, PM1 woofer & CM8 woofer):

Let op, dit zijn allemaal 5 inch woofers van één en hetzelfde merk. Qua frame zijn ze echter niet of nauwelijks uitwisselbaar.

MAAR: stel dat er een woofer is met een passend frame. De 704 S2 woofer en de PM1 woofer hebben een frame dat verdacht veel op elkaar lijkt. Mogelijk past het frame in de andere kast. Kun je die woofer dan monteren?

Ook hier is het antwoord nee. Iedere luidspreker heeft een aantal karakteristieken. Dit is een aantal electromagnetische eigenschappen (de zogenaamde Thiele/Small parameters). Deze verschillen per luidspreker. Daarnaast is iedere luidspreker ontworpen om te functioneren met een bepaalde kastinhoud. De CM8 woofer is ontworpen om in een hoge staande luidspreker te functioneren als woofer. De PM1 woofer dient als woofer in een kleine twee-weg monitor luidspreker. Maar stel dat de kastinhoud gelijk is, dan ben je er nog niet. Deze woofers werken in de luidsprekerkast samen met een tweeter, en mogelijk ook nog met een middentoner. Dat betekent dat er in de luidspreker een specifiek electrisch circuit is geplaatst, een wisselfilter. Dat wisselfilter is een stukje electronica dat het muzieksignaal verdeelt over de verschillende luidsprekerunits. Een wisselfilter is specifiek ontworpen voor één bepaalde luidspreker. Wanneer één luidsprekerunit in de kast wordt vervangen door een andere zal het filter moeten worden aangepast. Dat is werk voor specialisten.

Wat dan wel te doen? Stel: u heeft een relatief nieuwe luidspreker waar u erg aan gehecht bent en waar u zeker voor langere tijd naar wilt luisteren. U kunt dan overwegen om nu alvast originele reserveonderdelen te kopen en deze weg te leggen. Heeft u ze nooit nodig, dan kunt u ze later altijd voor een goede prijs verkopen. Na verloop van tijd worden onderdelen schaarser, dus duurder. Gaat er iets stuk, dan heeft u zeker een originele vervanger beschikbaar.

Heeft u een oudere luidspreker waarvoor geen nieuwe onderdelen meer leverbaar zijn dan kunt overwegen om een originele tweedehands unit te zoeken. Lukt dat ook niet dan kunt u een specialistisch bedrijf vragen of zij de oude luidspreker kunnen repareren door bijvoorbeeld een nieuwe spoel te wikkelen die identiek aan het origneel is en deze te plaatsen. Dat is specialistenwerk en vaak duurder dan een vervangende unit.

Past het dan nooit? Nee, zo is het ook niet. Er zijn wel gevallen bekend waar mensen met succes luidsprekerunits hebben uitgewisseld zonder verdere aanpassingen, maar ze zijn zeldzaam. Meestal wordt de kwaliteit van de luidspreker minder wanneer een andere unit wordt gemonteerd, zelfs als het een duurdere unit is. Wanneer u wilt opwaarderen naar een betere luidspreker is het doorgaans beter om een andere luidspreker aan te schaffen dan units in de huidige luidspreker op te waarderen.

© Good Hifi VOF